Аж үйлдвэр эрдэс баялгийн сайд Г.ДАМДИННЯМ:

-Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанд Түлш шатахууны хангамжтай холбоотой асуудлаар мэдээлэл хийж тэмдэглэл гаргууллаа. Зохимол хомстолтой нүүр тулаад байна. Улаанбаатар хотын хэмжээнд ердийн үед өдөртөө 950-1200 тонн шатахуун хэрэглэдэг. Одогийн байдлаар 1800 тонныг өдөрт нийлүүлээд байхад дугаарлалт татрахгүй байна. ОХУ-аас Монгол Улс нефтийн нийт хэрэглээнийхээ 92 хувийг дангаараа импортолдог. Хойд хөршид дайн байлдааны нөхцөл байдлаас шалтгаалаад 22 нефть боловсруулах үйлдвэр цохилтод өртөж эвдэрч сүйдсэн гэдэг мэдээлэл бий. Нийт нефть боловсруулах үйлдвэрийн хүчин чадлын 30-40 хувь доголдолд орсон мэдээлэл бий. ОХУ-д нөхцөл байдал хүндэрсэнтэй холбогдуулж он дуустал АИ-92 бензин дээр хязгаарлалт тавьсан. Монгол Улсын Засгийн газар нь ОХУ-ын Засгийн газартай гэрээтэй. Бид аравдугаар сард 58 мянган тонн АИ-92 бензин “Роснефть” компаниас авахаар, үлдсэн хэсгийг “Газпром” болон БНХАУ-аас авахаар гэрээ хэлцлүүдээ хийсний дагуу гүйцэтгэл хийгдээд явж байна. Бидний гол хэрэгцээг хангадаг Ангарскийн нефть боловсруулах үйлдвэрт жил болгон хийгддэг засвар аравдугаар сарын 15-нд дууссан. Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа нь бүрэн жигдрээгүй байгаа учраас бидэнд нийлүүлж байгаа нефтийн бүтээгдэхүүний хэмжээ багасаад байна. Энэ асуудлаар Монгол Улсын Ерөнхий сайд, ОХУ-ын Ерөнхий сайдтай холбогдож байна. Миний хувьд ОХУ -ын Эрчим хүчний яамтай холбогдож байна. Шадар сайд Засгийн газар хоорондын комиссын хүрээнд Байгалийн нөөцийн сайдтай холбогдож, тээвэрлэлт, нийлүүлэлт дээр гэрээний дагуу нийлүүлж өгөөч ээ гэдэг хүсэлт тавьж байна. АИ-92 бензниы нийлүүлэлт ердийн хэмжээнд байна, банкаа бүтэн дүүргээд байлгүй авдаг хэмжээгээр аваач ээ гэж уриалмаар байна. Иргэд өдөрт 20-30 литр бензин авдаг байсан бол одоо 50, 60, 100 литрээр авч банкаа дүүргэж байгаа учраас хэрэглээ хоёр дахин өсчихөөд байна. Улаанбаатар хотын хэмжээнд 2000 гаруй тонн автобензин нийлүүлээд байхад ховх сорогдоод алга болчиоход байна. Ийм учраас Улаанбаатар хотын хэмжээнд бага зэрэг хязгаарлалт хийж байна. Тийм учраас ард иргэд тайван амгалан байж, бенизнээ хэвийн хэмжээнд хэрэглээд явах юм бол тогтворжино. БНХАУ -аас сардаа 3000 гаруй тонн евро-5 стандартын АИ-92 бензин авдаг. Энэ сард 7000 тонныг захиалсан боловч шокноос болж хүрэлцэхгүй болж байгаа тул 14 мянган тонн болгон нэмэгдүүлж, гэрээ хэлцлээ хийгээд ажиллаж байна. Энэ асуудлаар манай яамныхан болон аж ахуй нэгжүүд БНХАУ-д ажиллаж байна. БНХАУ-ын Элчин сайдтай өчигдөр уулзахад тээвэр ложистик болон худалдах асуудал дээр “Петрочайна” компанитай хэлцэл хийх дээр бүрэн дэмжлэг үзүүлнэ гэж хэлсэн. ОХУ -ын Элчин сайдтай өнөөдөр уулзана. Бензин бол тасрахгүй, тогтмол нийлүүлээд явна. Хэрэглээгээ хэвийн хэмжээнд нь байлгаач ээ л гэж хэлэх байна. Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаас мөн улсын нөөцийн сангаас 7.5 тэрбум төгрөгөөр шингэн хэмжээнд нефть бүрдүүлэх шийдвэрийг гаргалаа. Ард иргэддээ хандаж уриалахад шатахууны импорт хэвийн хэрэглээний төвшинд хийгдэж байна гэдгийг хэлье. Автоматаар банкаа дүүргээд бүгд оочерлоод байвал энэ шокийг тогтворжуулахад хугацаа орно. Гэхдээ ОХУ -ын талаас нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлэх талаар мэдээлэл өгсөн, БНХАУ-тай хийгдсэн гэрээ хэлцлийн дүнгүүд орж ирж байна. Ойрын үед тогтворжино. Улирлын шилжилттэй холбоотойгоор бензины нийлүүлэлтийн шок жил болгон болж байдаг. Дизель түлшний хувьд нөөц хангалттай хэмжээнд байна. Хөдөө аж ахуй болон уул уурхайн үйлдвэрлэл тогтвортой явна. Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаас тэмдэглэлээр ирэх оны төсөвт 25 тэрбумыг нөөцийн сав бий болгох, аж ахуй нэгжид хөнгөлөлттэй зээлийн татаас өгөх шийдвэр гаргалаа. Өнгөрсөн 30-аад жилийн хугацаанд нефтийн нөөц бүрдүүлэх, нэмэгдүүлэхтэй холбоотойгоор сав байгуулах арга хэмжээ авагдаж байгаагүй. Иймээс Засгийн газар дунд хугацаандаа буюу гурваас зургаан сарын хугацааны нөөц бүрдүүлэх зорилготой. Үүнээс нэг сарын нөөц бүрдүүлэх савтай болохоор ирэх оны төсөвт тусгалаа. Урт хугацаанд авч байгаа арга хэмжээ бол Алтанширээт суманд баригдаж байгаа нефть боловсруулах үйлдвэрийн ажил 30 гаруй хувийн гүйцэтгэлтэй явж байна. Тус үйлдвэр 2027 онд ашиглалтад орно, ингэснээр нефтийн бүтээгдэхүүнийхээ 60-70 хувийг дотоодоосоо хангах боломжтой болно.